Gustaw Morcinek był wybitnym polskim pisarzem, pedagogiem i działaczem społecznym, znanym przede wszystkim z twórczości związanej z regionem Śląska. Jego prace literackie, często osadzone w realiach życia górniczego, miały ogromny wpływ na polską literaturę i kulturę, przyczyniając się do popularyzacji śląskiego dziedzictwa i problematyki społecznej.
Gustaw Morcinek urodził się 25 sierpnia 1891 roku w Karwinie na Śląsku Cieszyńskim. Pochodził z rodziny górniczej, co miało znaczący wpływ na jego późniejszą twórczość. Po ukończeniu szkoły powszechnej pracował jako górnik, ale dzięki wsparciu finansowemu lokalnej społeczności, w 1914 roku rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Białej. Po ukończeniu seminarium, Morcinek pracował jako nauczyciel, co pozwoliło mu na zdobycie doświadczenia i kontaktu z młodzieżą, a także na rozwijanie swoich zainteresowań literackich.
Morcinek debiutował literacko w 1920 roku, publikując swoje pierwsze opowiadania w prasie. Jego twórczość szybko zdobyła uznanie dzięki realistycznym opisom życia górników i społeczności śląskiej. Największą popularność przyniosła mu powieść “Łysek z pokładu Idy” (1933), która stała się jednym z najważniejszych utworów literatury dziecięcej w Polsce. Opowieść o koniu górniczym poruszała serca czytelników, ukazując trudne warunki pracy w kopalniach.
Inne znaczące dzieła Morcinka to m.in. “Czarna Julka” (1934) i “Wyrąbany chodnik” (1951), które również skupiają się na tematyce górniczej i społecznej. Jego pisarstwo cechowało się głębokim humanizmem, empatią i troską o losy zwykłych ludzi, co sprawiało, że był bardzo popularny wśród czytelników.
Oprócz twórczości literackiej, Gustaw Morcinek był aktywnym działaczem społecznym i politycznym. W latach 1939-1945 był więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych, co nie złamało jego ducha, a wręcz wzmocniło determinację do walki o prawa człowieka i sprawiedliwość społeczną. Po wojnie zaangażował się w działalność polityczną, pełniąc m.in. funkcję posła na Sejm PRL. Cieniem na jego działalność kładzie się fakt współpracy z władzami komunistycznymi. To on kilka tygodni po śmierci Stalina z mównicy sejmowej, blady jak trup przeczytał, że lud śląski pragnie by Katowice stały się Stalinogrodem.
Na reakcję nie trzeba było długo czekać. Przyjaciele i znajomi zaczęli od niego odwracać, a zwykli ludzie nie ukrywali wrogości do niego, zwracali jego książki, wysyłali listy z pogróżkami. Morcinek był załamany. Przez lata nic nie wydał, potem zaczął pisać baśnie dla dzieci. Mimo, iż przekonywał, że w tej sprawie był jedynie marionetką, to czego dokonał w literaturze, działalności społecznej i charytatywnej zeszło na dalszy plan.
Gustaw Morcinek zmarł 20 grudnia 1963 roku w Krakowie. Jego twórczość pozostawiła trwały ślad w literaturze polskiej, a szczególnie w świadomości mieszkańców Śląska. Jego książki są nadal czytane i cenione za autentyczność i głębokie przesłanie społeczne.
