Gaspar Józef Hipolit Cegielski ur. 6 stycznia 1813 w Ławkach, zm. 30 listopada 1868 w Poznaniu – polski filolog, przemysłowiec, działacz społeczny, dziennikarz i polityk.
“- Nie znam badań, które zestawiałyby poziom zaradności Polaków z innymi narodami. Ale wystarczy popatrzeć na nasze zachowania w sytuacjach kryzysowych. O tym, czy ktoś jest zaradny, czy nie, decyduje cały zespół czynników, od uwarunkowań społecznych, edukacji i wychowania po częściowo wrodzone cechy osobowości ” – Dominika Maison, psycholog społeczny z Uniwersytetu Warszawskiego.
Wyobraźmy sobie chłopca, który z powodu bankructwa ojca i wczesnej śmierci matki od najmłodszych lat zdany jest na samego siebie i musi łączyć naukę w gimnazjum z pracą zarobkową. Zawsze słabego zdrowia, ale o wielkiej sile woli, daje radę, a po zdaniu matury udaje mu rozpocząć wymarzone studia – filozofię oraz filologię klasyczną, które kończy doktoratem z filozofii.
Gdy po ich zakończeniu zostaje nauczycielem łaciny, greki, języka polskiego oraz historii i geografii w gimnazjum, w którym wcześniej się uczył, wybucha powstanie wielkopolskie 1846 roku. Kiedy władze oświatowe polecają mu przeprowadzenie kontroli w domach uczniów, kategorycznie odmawia twierdząc, że to czyn niegodny Polaka i nauczyciela, za co zostaje zawieszony, a następnie usunięty ze stanowiska w szkole.
Pozbawiony pracy, zmuszony jest poszukiwać nowych źródeł utrzymania rodziny. Z pomocą przyjaciół 30 września 1846 roku otwiera w poznańskim Bazarze sklep o nazwie “Handel Żelaza”, który następnie przekształca w warsztat remontujący radła i pługi. Szybko rozwijający się zakład zmienia się w małą fabrykę narzędzi i maszyn rolniczych.
Firma odnosi sukces. Wkrótce przenosi ją w inne miejsce. W 1855 roku kupuje grunt, na którym buduje hale produkcyjne oraz dom i budynki gospodarcze. Cztery lata później pracuje tam już 400 ludzi i jest to pierwsza tak nowoczesna fabryka w Wielkopolsce.
Produkuje tam maszyny rolnicze, lokomobile i maszyny parowe do fabryk przemysłu spożywczego sprzedawane są w Wielkim Księstwie Poznańskim oraz eksportowane do Prus, na Śląsk i do Królestwa Polskiego. Produkty z jego fabryki są wystawiane na wszystkich większych krajowych i zagranicznych wystawach przemysłowych zdobywając wiele nagród.
Mimo, iż kieruje dynamicznie rozwijająca się firmą nie zaprzestaje pracy naukowej. W 1852 roku wydaje nowe, poszerzone wydanie rozprawy „O słowie Polskim i koniugacjach jego” oraz drugie wydanie „Nauki poezji”. Angażuje się w działalność wydawniczą i społeczną. Swoją wiedzą techniczną dzieli się publikując w czasopiśmie “Przyroda i Przemysł”, wydaje też katalogi sprzętu rolniczego, gdzie dodaje szczegółowe opisy urządzeń, co ma istotny wpływ na modernizacje rolnictwa w Wielkopolsce. Wspiera organizacje naukowe i współtworzy finansujące rozwój regionalnego rolnictwa i przemysłu kasy pożyczkowe.
Tym chłopcem był właśnie Hipolit Cegielski. Jego firma H. Cegielski – Poznań S.A. istnieje do dziś i produkuje silniki okrętowe, lokomotywy i wagony kolejowe. W szczytowym momencie zakłady Cegielskiego zatrudniały ponad 20 tysięcy osób.
