Jan Antoni Mikulicz-Radecki urodził się w 1850 roku w Czerniowcach na terenie obecnej Ukrainy. Jego ojciec był Polakiem, pochodzącym ze staropolskiego rodu szlacheckiego, a matką pruska szlachcianka Emilia Freiin von Damnitz. Kulturalny tygiel jakim była wówczas Bukowina sprawiła, że już w dzieciństwie nauczył się kilku języków, w tym polskiego, niemieckiego, rosyjskiego i jidysz. W wieku 13 lat wraz z rodziną przeniósł się do Wiednia, gdzie skończył gimnazjum, a następnie – wbrew woli ojca, który widział w nim prawnika – studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim. Mimo, iż z powodu przebywania w środowisku niemieckojęzycznym jego język polski był coraz słabszy, publicznie deklarował swoje polskie pochodzenie.
„Zobaczcie najpierw, jak Mikulicz operuje, a przekonacie się, jaka to dla was korzyść, choćby nawet był głuchoniemy.“
Tak miał napisać do krakowskich profesorów wybitny chirurg Theodor Billrotha na wieść, że niezbyt płynna polszczyzna może zaważyć nad objęciem przez Mikulicza-Radeckiego katedry chirurgii w Krakowie. Właśnie w Krakowie Mikulicz rozwinął rozpoczęte jeszcze w Wiedniu badania nad wziernikowaniem żołądka, dzięki którym zasłużył sobie na miano ojca endoskopii przewodu pokarmowego. Tu miały też miejsce jego największe osiągnięcia w chirurgii żołądka – tutaj wykonał w 1886 roku plastykę odźwiernika, obecnie znaną jako plastyka Heinecke-Mikulicza. Pod jego kierownictwem krakowska klinika szybko się rozwinęła i zaczęła uchodzić za jedną z najlepszych w cesarstwie, a lekarze z Austrii zaczęli przyjeżdżać na stypendia, aby dokształcać się w zakresie chirurgii. Po klinice krakowskiej Mikulicz objął klinikę w Królewcu, a następnie we Wrocławiu, która po pod jego okiem zbudowała największy i najnowocześniejszy w ówczesnej Europie, w pełni aseptyczny blok operacyjny.
Jan Mikulicz-Radecki cieszył się wielkim uznaniem międzynarodowym – szkolili się u niego lekarze z całego świata, m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Anglii i Japonii. Jednym z najwybitniejszych jego uczniów był wynalazca protezy ręki i nogi dla pacjentów po amputacji, który do dziś uchodzi w Niemczech za jednego z najwybitniejszych lekarzy w historii medycyny Ferdinand Sauerbruch. Sam Mikulicz prowadził operacje pokazowe i wygłaszał wykłady, a będąc w Filadelfii otrzymał tytuł doctora honoris causa .
Był jednym z pionierów antyseptyki i aseptyki. W roku 1885 zaczął jako pierwszy stosować podczas zabiegów zabezpieczające lekarza i pacjenta rękawiczki, a na przełomie roku 1896 i 1897 wprowadził do użytku maseczki ochronne zasłaniające nos i usta. Do lecznictwa wprowadził stosowaną w leczeniu trudno gojących się, przewlekłych ran i owrzodzeń maść zwaną od jego nazwiska maścią Mikulicza. Był pomysłodawcą nowych technik operacyjnych i wynalazcą narzędzi chirurgicznych jak np. wziernik do badania przełyku i żołądka, uciskadło, kleszcze harpunowate czy aparat do pomiaru skoliozy, wynalazł komorę próżniową do operacji na klatce piersiowej,
Zmarł na raka żołądka, którego z powodzeniem leczył u swoich pacjentów w wieku zaledwie 55 lat.
Przed śmiercią zapisał: „Umieram bez wszelkiej urazy i z poczuciem zadowolenia z życia. Pracowałem według swoich sił i znalazłem na świecie uznanie i szczęście”.
