Ksawery Branicki urodził się urodził się 19 kwietnia 1864 w Paryżu. Był synem hrabiego Konstantego Branickiego – polskiego właściciela ziemskiego, wybitnego ornitologa, przyrodnika, kolekcjonera i podróżnika.
Ksawery Branick był dziedzicem wielkich majątków ziemskich na kijowszczyźnie, właścicielem dóbr Montrésor we Francji, dóbr wilanowskich odziedziczonych po Aleksandrze Potockiej oraz dóbr Roś na grodzieńszczyźnie odziedziczonych po wuju Stefanie Potockim.
Finansował wyprawy naukowe, w których często sam uczestniczył. Zwiedził Afrykę Północną, Azję Mniejszą i Kaukaz. W obawie przed przejęciem zbiorów zoologicznych ojca przez rząd rosyjski zorganizował w 1887 roku w Warszawie, przy ul. Frascati Muzeum Branickich. Finansował eksploracje Jana Kalinowskiego w Korei, Tomasza Barey’a na Kaukazie i w Uzbekistanie oraz badania Michała Jankowskiego w okolicach Władywostoku. Ich zbiory zasiliły Muzeum, które w 1919 r. zostało przejęte przez Państwowe Muzeum Zoologiczne, a w 1952 r. przez Polską Akademię Nauk.
Ksawery Branicki był też bibliofilem. Jego zbiory znacznie wzbogaciły wilanowską bibliotekę, którą jego syn Adam przekazał państwu w wieczysty depozyt.
