Marian Rejewski był wybitnym polskim matematykiem i kryptologiem, który odegrał kluczową rolę w złamaniu szyfru Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej używanej podczas II wojny światowej. Urodził się 16 sierpnia 1905 roku w Bydgoszczy. Po ukończeniu studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim, Rejewski podjął pracę w Biurze Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego, gdzie jego praca zrewolucjonizowała kryptologię.
Rejewski, wraz z kolegami kryptologami Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim, stanął przed monumentalnym zadaniem – złamaniem niemieckiej Enigmy. Enigma była uważana za maszynę nie do złamania z powodu skomplikowanej struktury szyfrującej, która generowała miliony możliwych kombinacji. Jednak dzięki wybitnym umiejętnościom matematycznym i logicznym, Rejewskiemu udało się zrekonstruować działanie maszyny. W 1932 roku opracował matematyczny model Enigmy, który pozwolił na dekodowanie wiadomości, co było jednym z największych osiągnięć kryptologicznych XX wieku.
Dzięki Rejewskiemu, polski wywiad zdobył cenne informacje na temat niemieckich działań przed wybuchem II wojny światowej. W 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny, Polska przekazała swoje odkrycia sojusznikom – Wielkiej Brytanii i Francji. To przekazanie informacji umożliwiło Brytyjczykom, pod kierownictwem Alana Turinga, na rozwinięcie metod dekodowania wiadomości Enigmy w Bletchley Park, co miało kluczowe znaczenie dla zwycięstwa aliantów.
Po upadku Polski w 1939 roku, Rejewski wraz z innymi kryptologami przedostał się do Francji, gdzie kontynuował pracę nad złamaniem szyfrów Enigmy, a później również w Wielkiej Brytanii. Po wojnie, w 1946 roku, powrócił do Polski, gdzie pracował jako urzędnik. Niestety, jego osiągnięcia były przez wiele lat nieznane, a zasługi w złamaniu Enigmy przypisywano głównie Brytyjczykom.
Marian Rejewski zmarł 13 lutego 1980 roku w Warszawie. Jego wkład w złamanie szyfru Enigmy został oficjalnie uznany dopiero wiele lat po jego śmierci. Rejewski jest obecnie uznawany za jednego z najważniejszych kryptologów XX wieku, a jego praca miała ogromny wpływ na przebieg II wojny światowej. Dzięki niemu alianci zdobyli kluczowe informacje, które znacząco przyczyniły się do ich ostatecznego zwycięstwa. Jego dziedzictwo jest upamiętniane w licznych publikacjach, muzeach i pomnikach w Polsce i na świecie.
