Stanisław Jaster

9,99 

Stanisław Jaster – harcerz, uciekinier z Auschwitz, żołnierz Kedywu Armii Krajowej.

Bezpieczne płatności

Stanisław Jaster urodził się 1 stycznia 1921 roku we Lwowie w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Ojciec – kawaler Virtuti Militari – walczył w Legionach Polskich, matka była sanitariuszką podczas obrony Lwowa. Młody Stanisław działał w harcerstwie, pasjonował się sztuką i sportem. Wybuch II wojny światowej zastał go w Warszawie, gdzie wraz z ojcem brał udział w obronie miasta, a następnie włączył się w działalność konspiracyjną.

Podczas wielkiej łapanki na warszawskim Żoliborzu 19 września 1940 roku Jaster został zatrzymany i osadzony na Pawiaku. 21 listopada trafił do KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer 6438. Pracował m.in. przy budowie dróg i w magazynach SS, przeszedł tyfus, wstąpił do obozowej konspiracji tworzonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego.

Jaster stał się bohaterem jednej z najbardziej spektakularnych ucieczek z Auschwitz. Wraz z Kazimierzem Piechowskim, Józefem Lempartem i Eugeniuszem Benderą zdobył broń, mundury SS oraz samochód Steyr 220 cabrio. Przebrani za esesmanów wyjechali główną bramą obozu, nie wzbudzając podejrzeń wartowników. Błyskawiczny rajd drogą do Generalnego Gubernatorstwa pozwolił im dotrzeć do wolności i przekazać światu kolejne świadectwo zbrodni hitlerowskich.

Po ucieczce Jaster przyjął pseudonim „Hel” i dołączył do warszawskich struktur Kedywu AK. Walczył w elitarnej Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych „Osa-Kosa 30”, uczestnicząc w akcjach dywersyjnych i sabotażowych. Brał udział w słynnej akcji pod Celestynowem (maja 1943 r.), która uwolniła ponad dwustu więźniów przewożonych pociągiem Gestapo. 12 lipca 1943 roku Jaster zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach w centrum Warszawy. Według jednych relacji został aresztowany przez Gestapo i zamordowany; według innych padł ofiarą pomyłki kontrwywiadu AK, który podejrzewał go o zdradę. W 1968 roku pojawiły się publiczne oskarżenia o współpracę z Gestapo, czemu sprzeciwili się liczni historycy i kombatanci, podkreślając brak dowodów winy oraz represje, jakie dotknęły rodzinę Jastera ze strony Niemców. Sprawa „Hela” do dziś pozostaje jedną z największych zagadek Polskiego Państwa Podziemnego.

25 września 2019 roku, w uznaniu bohaterstwa i zasług, Stanisław Gustaw Jaster został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Symboliczne upamiętnienie znajduje się na grobowcu rodzinnym na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. Jego losy stały się tematem książek historycznych oraz filmu dokumentalnego „Jaster. Tajemnica Hela”, który przybliżył sylwetkę uciekiniera z Auschwitz szerokiej publiczności.

Shopping Cart
Scroll to Top