Stefan Pieńkowski był twórcą warszawskiej szkoły fizyki doświadczalnej, która to należała do przodujących ośrodków badań w Europie i z której wywodziło się kilkudziesięciu późniejszych profesorów fizyki wyższych uczelni. W czasie II WŚ stał na czele konspiracyjnego Wydziału Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przez kilka lat był też rektorem UW i dyrektorem Instytutu Fizyki PAN.
Stefan Pieńkowski prowadził badania nad zjawiskiem fotoluminescencji, zastosowaniem promieniowania rentgenowskiego do analizy strukturalnej, efektem Ramana i promieniotwórczością. W latach 30-tych XX wieku, kiedy zaczęto prace nad budową lampy fluorescencyjnej, udało mu się przefiltrować promieniowanie emitowane przez pary rtęci tak, by na zewnątrz wydostawało się tylko światło widzialne. Skonstruował jedne z pierwszych lamp fluorescencyjnych – oficjalnie pierwszą w 1935 roku stworzył Arthur Compton, amerykański fizyk i laureat Nagrody Nobla . Większość używanych w tej chwili świetlówek zawdzięcza swój charakterystyczny kształt właśnie Stefanowi Pieńkowskiemu.
